Πόσα είδη βιταμινών υπάρχουν στον ανθρώπινο οργανισμό;

Υπάρχουν δύο είδη βιταμινών: οι λιποδιαλυτές και οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες.

Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες ανευρίσκονται κυρίως στα λιπαρά φαγητά, όπως στο λίπος του κρέατος, στο βούτυρο και το λαρδί, στα φυτικά λιπαρά, στα γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, τυρί, γιαούρτι), στο συκώτι και στα λιπαρά ψάρια.

Ενώ ο οργανισμός χρειάζεται αυτές τις βιταμίνες καθημερινά για τη σωστή λειτουργία του, δεν απαιτείται η κατανάλωση λιπαρών τροφών σε καθημερινή βάση επειδή ο οργανισμός αποθηκεύει τις βιταμίνες στο συκώτι και στο λιπώδη ιστό για μελλοντική χρήση.

Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες είναι οι εξής:

• Βιταμίνη Α
• Βιταμίνη D
• Βιταμίνη E
• Βιταμίνη K

Πολυβιταμίνες - Μέταλλα

Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες δεν αποθηκεύονται στον οργανισμό και συνεπώς απαιτείται να προσλαμβάνονται συχνότερα. Σε περίπτωση μεγάλης πρόσληψης, οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες αποβάλλονται από τα νεφρά κατά την ούρηση. Ακριβώς επειδή οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες δεν αποθηκεύονται στον οργανισμό αλλά αποβάλλονται, η πρόσληψη συμπληρωμάτων υδατοδιαλυτών βιταμινών δεν είναι επικίνδυνη όπως με τις λιποδιαλυτές βιταμίνες. Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες ανευρίσκονται στα φρούτα, τα λαχανικά και τους σπόρους.

Σε αντίθεση με τις λιποδιαλυτές βιταμίνες, οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες καταστρέφονται από την ζέστη ή την επαφή με τον αέρα ή κατά τη διάρκεια του βρασμού. Συνεπώς, όταν βράζουμε το φαγητό καταστρέφουμε πολλές από τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες που περιέχει.

Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες είναι οι εξής:

• Βιταμίνη C
• Σύμπλεγμα βιταμινών Β (που αναλύονται παρακάτω):
  • Βιταμίνη B1 (θειαμίνη)
  • Βιταμίνη B2 (ριβοφλαβίνη)
  • Βιταμίνη B3 (νιασίνη)
  • Βιταμίνη B5 (παντοθενικό οξύ)
  • Βιταμίνη B6 (πυριδοξίνη, πυριδοξάλη, πυριδοξαμίνη)
  • Βιταμίνη B7 (βιοτίνη)
  • Βιταμίνη B9 (φυλλικό οξύ)
  • Βιταμίνη B12 (κοβαλαμίνη)

Επίσης υπάρχουν και διάφοροι άλλοι τύποι βιταμινών που είναι απαραίτητοι στα πλαίσια μιας υγιεινούς διατροφής.

Πολυβιταμίνες - Μέταλλα

Σε τι χρησιμεύουν τα μέταλλα στον ανθρώπινο οργανισμό;

Τα μέταλλα διακρίνονται σε κύρια ή βασικά και σε ιχνοστοιχεία. Τα μέταλλα είναι απαραίτητα για 3 κύριους λόγους:

• Δημιουργία γερών οστών και δοντιών
• Ρύθμιση υγρών μέσα και έξω από τα κύτταρα
• Μετατροπή της τροφής σε ενέργεια

Ποια είναι τα κύρια ή βασικά μέταλλα;

Τα κύρια ή βασικά μέταλλα που χρειάζεται ο οργανισμός μας σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις και τα οποία είναι αναγκαίο να τα λαμβάνουμε στις απαραίτητες ποσότητες από τη διατροφή μας είναι 7, τα εξής:

• Ασβέστιο (προλαμβάνει την οστεοπόρωση, είναι απαραίτητο για την πήξη του αίματος και τη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος και των μυών)
• Φωσφόρος (βοηθάει στην ανάπτυξη των οστών, στη λειτουργία της μεμβράνης των κυττάρων και μαζί με τις βιταμίνες Β μετατρέπει τις τροφές που καταναλώνουμε σε ενέργεια)
• Κάλιο
• Θείο (συμμετέχει στη σύνθεση βασικών αμινοξέων και βιταμινών)
• Νάτριο
• Χλώριο (περιέχεται στο γαστρικό υγρό και, μαζί με το νάτριο, ελέγχει την ισορροπία των υγρών στον οργανισμό)
• Μαγνήσιο (βοηθάει στην κίνηση των μυών, στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, στην αρτηριακή πίεση και στην καλή υγεία των οστών)

Τα μέταλλα ανευρίσκονται σε τροφές όπως κρέας, δημητριακά (συμπεριλαμβάνεται το ψωμί), ψάρια, γαλακτοκομικά προϊόντα, λαχανικά, φρούτα (κυρίως αποξηραμένα), και ξηροί καρποί.

Ποια είναι τα ιχνοστοιχεία;

Τα ιχνοστοιχεία είναι απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού, αλλά ανευρίσκονται σε πολύ μικρότερες ποσότητες από τις βιταμίνες και τα βασικά μέταλλα. Τα ιχνοστοιχεία ανευρίσκονται σε μικρές ποσότητες σε διάφορες τροφές όπως κρέας, ψάρια, δημητριακά, γαλακτοκομικά προϊόντα, λαχανικά και ξηρούς καρπούς.

Τα απαραίτητα ιχνοστοιχεία στο ανθρώπινο σώμα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

• Σίδηρος (Fe) (ορισμένοι τον κατατάσσουν κάπου ενδιάμεσα από τα βασικά μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία)
• Ψευδάργυρος (Zn)
• Χαλκός (Cu)
• Σελήνιο (Se)
• Χρώμιο (Cr)
• Κοβάλτιο (Co)
• Ιώδιο (I)
• Μαγγάνιο (Mn)
• Μολυβδαίνιο (Mo)
• Φθόριο (F)

Αν και αυτά τα στοιχεία αποτελούν μόνο το 0,7% του συνολικού σωματικού βάρους, εντούτοις παίζουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία των ενζύμων ή άλλων βιοδραστικών ουσιών. Επί ανεπάρκειας των ιχνοστοιχείων τα ένζυμα εμφανίζουν μειωμένη δραστηριότητα. Εντούτοις, καθώς κάθε ιχνοστοιχείο συμμετέχει στη λειτουργία πολλών διαφορετικών ενζύμων, η ανεπάρκεια ενός μόνο ιχνοστοιχείου δεν σχετίζεται με κάποια συγκεκριμένη κλινική εκδήλωση, αλλά εκδηλώνεται με συνδυασμό διαφόρων κλινικών συμπτωμάτων.

Η διάγνωση της ανεπάρκειας των ιχνοστοιχείων είναι πολύ δύσκολη εξαιτίας της μικρής ποσότητας που συνήθως είναι μη μετρήσιμη.

Στον παρακάτω Περιοδικό Πίνακα φαίνονται με μπλε χρώμα όλα τα ιχνοστοιχεία που ανευρίσκονται στον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ με πράσινο χρώμα φαίνονται τα στοιχεία που ανευρίσκονται σε μεγαλύτερη περιεκτικότητα, όπως το υδρογόνο, το νάτριο, το κάλιο, το ασβέστιο, το οξυγόνο, το χλώριο, ο φωσφόρος κλπ.